Historia szkoły

Pierwsze wzmianki na temat szkoły w Zbrosławicach, jakie udało mi się znaleźć pochodzą z drugiej połowy XVII w. W kronice parafii pod rokiem 1679 (dane pochodzą z protokołu wizytacyjnego) wspomniany został organista Walenty Weselik, będący zarazem rektorem szkoły. Dowiadujemy się że posiadał dom i ogród, a jego wynagrodzenie to 18 talarów. Kolejna informacja pochodzi z 1687 r. Wizytator nie podał nam jednak nazwiska nauczyciela, informując zaledwie, że zwyczajowo był nim organista. Niewykluczone, że mamy do czynienia nadal z wyżej wspomnianym W. Weselikiem. Dowiadujemy się za to, że był to znakomity nauczyciel i szkoła prowadzona była wzorowo. Jednakże sam budynek, którym powinien był opiekować się kolator znajdował się w tak złym stanie, że była to praktycznie już ruina. Można przypuszczać, że sytuacja finansowa nauczyciela również nie była najlepsza, ponieważ - jak pisał wizytator w 1687 r. kolator wszystkie należne mu pieniądze pobierał i przechowywał w Wieszowie, gdzie miał siedzibę. Z pieniędzy tych powinien opłacać nauczyciela, a także kupować rzeczy potrzebne dla kościoła. Jednakże od dawna już nic nie dał, dlatego wnioskowano o powołanie komisji do zbadania wysokości kapitałów, jakimi dysponowała parafia. Dziesięć lat później, podczas wizytacji w 1697 r., szkoła oceniona została również bardzo pozytywnie. Prowadził ją Franciszek Kapnicius, będący oczywiście także organistą. Z początku XIX w. posiadamy wreszcie pełniejsze dane na temat szkoły w Zbrosławicach. W pierwszej połowie tego stulecia istniała tam jedna szkoła, do której uczęszczały również dzieci z Kępczowic, prowadzona przez jednego nauczyciela. Pojawiły się również informacje na temat samego budynku szkoły. O budynku z poprzednich stuleci wiemy tylko, że takowy istniał oraz, że pod koniec XVIII w. był już ruiną. W pierwszej połowie XIX w. pracował tam Laurenz Muthwil, który był jednym z najdłużej pracujących w Zbrosławicach nauczycieli. Uczył tam jeszcze przez kilka lat, 27 lipca 1859 r. obchodził swój jubileusz 50-lecia pracy nauczycielskiej. Rok później przeszedł na emeryturę. Jego następcą został nauczyciel z Joseph Schwan. Cały czas w zbrosławickiej szkole uczył tylko jeden nauczyciel, który - pomijając fakt dużej absencji - musiał dawać sobie radę ze znaczną liczbą uczniów. Przykładowo w 1864 r. uczył on 160 dzieci. Pod koniec 1874 r. doszło do przykrego incydentu w historii szkolnictwa na terenie Zbrosławic. We wrześniu tego roku poznajemy kolejnego nauczyciela miejscowej szkoły Ernsta Rukopa. Był on jednak najprawdopodobniej tylko tymczasowo zatrudniony w Zbrosławicach, które nie miały wtedy nauczyciela, gdyż Schwan został na podst. § 174 i 176 kodeksu karnego, 25.02.1875 r. drugi raz już oskarżony przez sąd przysięgłych (Schwurgericht) i osadzony na trzy lata w więzieniu w Raciborzu. Na początku XIX w. szkoła zbrosławicka była parterowym budynkiem składającym się z dwóch klas, murowanym ze spadzistym dachem, o wymiarach 17,20 m na 10,30 m. Służył on jednocześnie jako mieszkanie dla organisty (określany jako Küsterschule). W 1872 r. został on podwyższony o jedno piętro. Od tego czasu obydwie klasy znajdowały się na piętrze, zaś między nimi było pomieszczenie na pomoce szkolne. Parter zaś przeznaczono na mieszkanie dla nauczyciela. W 1930 r. postanowiono wybudować nowy budynek szkolny. Warto może wymienić wszystkie te osoby, uczestniczące w zebraniu 22.05.1930 r. dotyczącym właśnie tej kwestii. Najpierw zarząd kościoła (Kirchenvorstand - w pewnym sensie odpowiednik dzisiejszej rady parafialnej): proboszcz Sobotta oraz Pischzan i Nowara z Wilkowic, Macioszek, Horzella i Konopka z Miedar, Kowoll z Kępczowic, Borner, Zientek, Kitzka, Minkus i Kandzia ze Zbrosławic. Następnie patroni kościoła i szkoły: hr. Henckel von Donnersmarck auf Brynnek, którego reprezentował dr. Wasner oraz Baildon, właściciel dobra rycerskiego ze Zbrosławic, który był jednocześnie przewodniczącym zarządu szkoły. Pozostali członkowie zarządu to: Borner, Minkus, Thometzki, Schinol, Josef Katzmarek. Wreszcie na końcu przedstawiciele gminy Zbrosławice: Minkus, sołtys Zbrosławic oraz Ledwoń, Josef Kandzia, Anton Fuhrmann, Josef Katzmarek, Emil Minkus, Alois Kitzka, Schinol, Matuschik, Hallor wraz z ławnikami w osobach Baildona i Bornera. Uroczystości poświęcenia nowej szkoły w Zbrosławicach - wg zaproszenia przewodniczącego zarządu szkoły Przibyli dla dyrektora rejencji dr. Weigla - miały miejsce w czwartek, 8 sierpnia 1931 r. Znana jest ona starszym mieszkańcom Zbrosławic, u których budzą się wspomnienia na hasło Schlegeter-Schule, ponieważ szkoła ta, jako jedna z nielicznych miała własną nazwę, którą nadano jej w 1937 r. Henryk Niestrój

Patron szkoły

Tadeusz Kościuszko Andrzej Bonawentura (1746-1817), generał, bohater narodowy. Pochodził ze średniej szlachty, po ukończeniu szkoły średniej kształcił się w Szkole Rycerskiej, następnie jako stypendysta królewski wyjechał do Paryża. W 1774 w stopniu kapitana artylerii powrócił do kraju. W 1775 wyjechał do Ameryki, by wziąć udział w walce o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Jako inżynier wojskowy fortyfikował Filadelfię i obozy amerykańskiej armii północnej. W październiku 1775 mianowany został przez Kongres pułkownikiem. W walkach szczególnie odznaczył się przy oblężeniu Saratogi (1777), w 1783 mianowany został generałem brygady. W następnym roku wrócił do Polski i osiadł w swym majątku Siechnowicze. W 1789 powołany został do wojska polskiego w stopniu generała-majora. W 1792 w czasie wojny polsko-rosyjskiej walcząc w armii koronnej odznaczył się w bitwach pod Zieleńcami, a zwłaszcza pod Dubienką. Po przystąpieniu Stanisława Augusta do Targowicy podał się do dymisji i wyjechał do Lipska. W 1793, z ramienia emigracji polskiej, udał się do Paryża, by uzyskać pomoc dla Polski od francuskiego rządu rewolucyjnego. Jego misja nie powiodła się. Przewidziany na przyszłego wodza powstania w Polsce, brał udział w pracach sprzysiężenia powstańczego 1793-1794. We wrześniu 1793, uznając brak możliwości zorganizowania skutecznego powstania narodowego, wyjechał do Włoch. Powrócił do Polski w marcu 1794. Po ogłoszeniu insurekcji w Krakowie (24 III 1794) Kościuszko objął władzę dyktatorską jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej. W czasie trwania walk stosował nową taktykę w zakresie współdziałania broni, starając się rekompensować niedostateczne uzbrojenie i wyszkolenie armii powstańczej. Wykazał duże umiejętności w zakresie fortyfikacji polowych. Rozbicie wojsk rosyjskich pod Racławicami (4 IV 1794) umożliwiło spokojniejsze organizowanie armii polskiej i pozyskanie chłopów. Dla zjednania mieszkańców wsi ogłosił dwa uniwersały (pod Winiarami 2 V i Połańcem 5 V 1794) znoszące poddaństwo osobiste i ograniczające pańszczyznę. Po klęsce pod Maciejowicami (10 X 1794) więziony w twierdzy pietropawłowskiej w Petersburgu. Zwolniony przez cara Pawła I w 1796, po złożeniu przysięgi wierności carowi, w 1797 wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W lipcu 1798 przybył do Paryża, gdzie współdziałał przy tworzeniu Legionów polskich. Sprzeciwiał się jednak wiązaniu sprawy polskiej z Napoleonem, któremu nie ufał. W 1799 brał udział w zakładaniu w kraju Towarzystwa Republikanów Polskich. Zmarł w Szwajcarii (w Solurze), gdzie spędził ostatnie lata swego życia; pochowany na Wawelu.